Chiến lược toàn cầu phòng, chống nhiễm HIV/ AIDS đặt ra những nguyên tắc phòng chống AIDS cơ bản cho mỗi quốc gia và toàn thế giới. Tuy nhiên, việc phòng chống đại dịch này không thể rập khuôn, cứng nhắc và khuôn sáo ở từng địa phương mà lại đòi hỏi phải có sự linh hoạt, khéo léo và phải đảm bảo hiệu quả của việc phòng chống đến với từng người dân đặc biệt là những vùng sâu của các quận -huyện ngoại thành. Sự linh hoạt và khéo léo này thể hiện ở sự chọn lọc đối tượng, liều lượng tri thức để truyền đạt, hình thức tuyên truyền … và đặc biệt phải gây ấn tượng và tận dụng mọi lúc, mọi nơi để thực hiện công tác này.
Mùa hè xanh là chiến dịch công tác mùa hè dành cho sinh viên tình nguyện ở các tường Đại học – Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh đến với các quận ven và huyện ngoại thành trong thành phố. Trong chiến dịch Mùa hè xanh, công tác phòng chống HIV/ AIDS được thực hiện một cách khá hiệu quả. Thiết kế chương trình hành động trong chiến dịch này, công tác phòng chống đại dịch HIV/ AIDS đã được quan tâm khá chu đáo.
Điểm nổi bật của chương trình này là đã qui tụ được rất nhiều đối tượng tham gia, hình thức tổ chức rất phong phú – hấp dẫn và đã thực sự đánh động được dư luận của quần chúng:
1. Phát phiếu bướm và cẩm nang tuyên truyền:
Hình thức này đảm bảo được tính thiết thực và rõ ràng của những thông tin cần thiết. Ban chỉ huy chiến dịch cùng tham vấn với các chuyên gia đã in ấn những phiếu bướm và những cẩm nang tuyên truyền ngắn với những hình ảnh và màu sắc gây ấn tượng với những người dân. Quan điểm tuyên truyền là đảm bảo mỗi hộ gia đình được phát ít nhất là hai cẩm nang tuyên truyền và mỗi cá nhân ít nhất phải được một phiếu bướm với những thông tin rất thiết thực về đại dịch này.
2. Báo cáo chuyên đề:
Đây là hình thức tuyên truyền mà chúng tôi cảm thấy hiệu quả thu được khá thiết thực ; hơn nữa, những tri thức đến với người dân thực sự khoa học và hệ thống.
Thứ nhất: Chúng tôi tiến hành tập huấn cho từng chiến sĩ tình nguyện về những thông tin cần tuyên truyền, nghệ thuật trình bày trước công chúng, … Từng chiến sĩ sẽ đến với từng ấp hay một khu phố để tuyên truyền dưới sự tham gia của người dân do trưởng ấp hay trưởng tổ nhân dân vận động. Kết qủa thu được thật bất ngờ khi có đêm tuyên truyền số lượng hộ gia đình tham gia lên đến 80.00 % tổng số.
Thứ hai: Sau khi tiến hành ở từng ấp chúng tôi tiến hành với quy mô cả xã hay cả phường. Chúng tôi sẽ tiến hành mời các báo cáo viên là những bác sĩ hay những chuyên viên tư vấn về đại dịch này. Những thông tin được trình bày là những vấn đề luôn được cập nhật hóa, những thông tin rất “ sốt dẻo” về số người bị nhiễm bệnh, cách phòng tránh, thái độ – hành vi ứng xử khi phát hiện bệnh và đối với người bệnh.
3. Dùng băng rôn – khẩu hiệu để tuyên truyền:
Ở mỗi đầu khu phố, những con hẻm hay ở những đầu đường của các làng … chúng tôi tiến hành treo những băng rôn và khẩu hiệu nhằm kích động phong trào phòng chống đại dịch như:
“ AIDS – NỖI ĐAU CỦA NHÂN LOẠI VÀ CỦA MỌI NHÀ”
“ AIDS – KHÔNG CHỪA MỘT AI”
“ AIDS – S. O. S”
“ STOP , STOP, SIDA”
“ MỘT CHỒNG MỘT VỢ KHÔNG SỢ SI DA”
“ SIDA – XA ĐI”
4. Xe hoa diễu hành:
Đây là hình thức khá sôi nổi và lý thú. Với những khu phố, chúng tôi sẽ chọn các loại xe xích lô hay xe ba bánh ; với các ấp – xã chúng tôi dùng loại xe lôi hay xe đạp để trang trí thành những xe hoa rất màu sắc và rực rỡ. Từng chiếc xe sẽ chạy vòng quanh từng khu phố – làng xã để diễu hành cùng với những tiếng trống – tiếng reo hò khí thế và lôi cuốn. Và kết quả hiển hiện là những người dân, cả người lớn và trẻ em sẽ đổ ra đường để xem và các biểu tượng ấy sẽ in hằn trong tâm trí của họ.
5. Biểu diễn nhạc kịch – tiểu phẩm – thời trang về HIV / AIDS:
Chúng tôi khuyến khích thanh niên điạ phương cùng kết hợp với các sinh viên tình nguyện sáng tác và trình diễn các bài thơ, bài hát, tiểu phẩm, ca kịch – cải lương, các hoạt cảnh cùng với những bộ sưu tập thời trang về HIV / AIDS. Đây là hình thức khá gây ấn tượng với những người dân và lại rất dễ đi vào lòng của họ. Đặc biệt, với các bài hò vè như vè bệnh AIDS, vè Sầu riêng, hò SIDA và các bộ trang phục bằng các nguyên vật liệu như: ống hút, rơm rạ, vỏ sầu riêng … những hình tượng như thần chết với lưỡi hái tàn khốc, nàng tiên nâu với chiếc đũa độc ác … thật sự mãi là những ấn tượng khó quên.
6. Triển lãm các mô hình, sơ đồ và đạo cụ:
Đây là hình thức chúng tôi kết hợp xen kẽ với các hình thức trên. Điển hình là:
– Sơ đồ về số lượng bệnh nhân nhiễm virút HIV qua từng mốc thời gian, từng địa phương.
– Sơ đồ về số lượng bệnh nhân tử vong theo từng thời điểm.
– Mô hình người bệnh theo từng giai đoạn nhiễm HIV
– Các ống tiêm chích thật to, bao cao su phóng đại, virut HIV dưới kính siêu hiển vi …
7. Thi vẽ, xé dán nhanh tranh với chủ đề HIV / AIDS và cuộc sống dưới cái nhìn mỗi người:
Kết hợp với Đảng ủy xã, Ban chỉ huy chiến dịch và Ban văn hóa thông tin chúng tôi tổ chức hội thi như trên. Các bức tranh sẽ được sắp xếp theo chủ đề, các đối tượng tham gia có thể theo từng cá nhân hoặc cả một nhóm gia đình đã thu hút rất nhiều các bạn trẻ, các học sinh – sinh viên điạ phương và các chú, bác, các hộ gia đình ở từng ấp – xã – khu phố.
8. Ký tên vào bản cam kết ( Sưu tầm chữ ký):
Chúng tôi tiến hành xin danh sách nhân khẩu, soạn thảo bản cam kết và sưu tầm chữ ký của từng cá nhân một với các nội dung củ thể như sau:
- Chung thủy một vợ một chồng
- Khuyến khích sử dung bao cao su
- Không chích choác, nghiện ngập
- Không quan hệ tình dục bừa bãi
…
Hình thức ký cam kết này với người dân quả thật là khá gay go nhưng chúng tôi đã tranh thủ được sự giúp đỡ và hiện biện của chi bộ Đảng và các “ Bô lão” trong từng ấp – xã nên các hộ dân đều đón nhận bản cam kết. Trước khi kí tên, nhiều hộ gia đình đọc rất kỹ và thậm chí có những hộ gia đình không biết chữ lại yêu cầu các bạn sinh viên đọc “chân thật” và rõ ràng đến vài lượt rồi mới chịu cam kết. Điều mà chúng tôi rất vui mừng là phần nào họ đã nhớ và hiểu những điều nên, cần và phải làm.
9. Phát bao cao su và hướng dẫn cách sử dụng:
Tranh thủ được nguồn kinh phí từ Đoàn thanh niên và Hội sinh viên của trường, từ trung tâm giáo dục sức khỏe cộng đồng, trung tâm y tế dự phòng, trạm y tế – ban vận động kế hoạch hóa sinh đẻ chúng tôi phát bao cao su miễn phí cho từng hộ gia đình, giảng giải cách sử dụng và trình bày những hiệu quả của việc sử dụng cũng như trấn an tâm lý sợ sệt của người dân.
10. Trò chuyện với các đối tượng bị nghi vấn có liên quan:
Tiến hành kết hợp với Ban công an xã, ban an ninh ấp chúng tôi gặp gỡ các đối tượng bị nghi vấn là có hiện tượng chích choác, nghiện ngập, những đối tượng bị nghi vấn là có liên quan đến việc mua bán dâm … để trao đổi về những nguy hiểm của đại dịch. Điều này đòi hỏi phải có sự khéo léo và tế nhị của các bạn sinh viên kết hợp với sự vận động của ban nhân dân ấp, xã, phường …
Và còn rất nhiều hình thức khác mà chúng tôi có thể áp dụng như: lập ban tư vấn nhanh, thi kiến thức và ứng xử tìm hiểu về HIV / AIDS, giao lưu với các bệnh nhân đã bị nhiễm HIV nhưng vẫn lạc quan, yêu đời và có thái độ và những hành vi tích cực, xem phim minh họa … Thực hiện được những hình thức này chắc hẳn đòi hỏi phải có thời gian, kinh phí và nhân lực … mới có thể đạt được hiệu qủa một cách tích cực.
Chiến dịch phòng chống HIV/ AIDS đã trở nên phổ biến ở toàn quốc, các tỉnh thành trong cả nước. Những hình thức tuyên truyền sao cho hấp dẫn, nhẹ nhàng nhưng lại đạt được những hiệu quả thiết thực vẫn đang là nỗi trăn trở và là những giải pháp chưa thật sự được khám phá. Việc tuyên truyền và phòng chống về đại dịch này trong thời gian qua vẫn chưa thật sự đến với từng người dân đặc biệt là những vùng sâu, vùng xa. Những ý kiến và những hình thức trên chỉ là suy nghĩ chủ quan mà chúng tôi đã tư vấn cho chiến dịch ngõ hầu đáp ứng phần nào sự thiếu hụt của thực trạng công tác phòng chống HIV / AIDS. Điều mà chúng tôi thực sự vui mừng vì đây là công tác giáo dục có ý nghĩa với cả người được giáo dục và người giáo dục. Hơn ai hết những sinh viên, những người làm công tác tuyên truyền lại cần được tuyên truyền nhiều hơn hết, họ phải hiểu rõ trước khi muốn cung cấp những thông tin này đến với những người khác. Trong điều kiện chưa thể giáo dục và tuyên truyền về đại dịch HIV / AIDS trên quy mô rộng khắp, toàn diện và hệ thống thì những hình thức này lại là những cứu cánh có giá trị thật sự trong một điều kiện nhất định, đặc biệt là trong dịp tiếp cận trực tiếp với người dân.
PGS.TS Huỳnh Văn Sơn
