Nếu cho rằng yêu là một hoạt động rất con người thì rõ ràng cần phải có một số nguyên tắc nhất định khi yêu. Một tình yêu đẹp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống. Những nguyên tắc vàng khi yêu sẽ làm mỗi người khi yêu sẽ “tỉnh táo” hơn và tình yêu sẽ dễ dàng đi đến đích. Sẽ có thể là “không đủ” khi đề cập đến những “hệ nguyên tắc” vàng khi yêu nhưng chắc chắn rằng những điều “không nên” trong tình yêu sẽ là thanh nam châm cực hút để mỗi người nhìn ra những nguyên tắc căn bản nhất khi yêu. Chín nguyên tắc “không” là điều có thể quan tâm đầu tiên.
Khi yêu, yếu tố mỗi người đều mong mỏi đó là sự hòa hợp đích thực cả về tâm hồn lẫn thể xác. Điều này trở thành một trong những “điểm đến” rất có sức hút đối với mỗi người. Tuy vậy, hành trình đi tìm điểm đến này không dễ dàng tí nào nếu như không muốn nói là cực kỳ gian khổ – khó khăn. Điều này sẽ có thể “lẩy” ra những nguyên tắc “không” khi bắt đầu chọn người yêu và cả khi ứng xử trong tình yêu lứa đôi
Thứ nhất, đừng “đặt chuẩn” hay “dập khuôn” người yêu: ngẫm nghĩ về điều này có lẽ không ít người cho rằng mẫu hình lý tưởng rất quan trọng khi yêu thì sao lại có thể không được phép “đặt khuôn”. Việc này không phải không thể nhưng tình trạng “dưới chuẩn” tồn tại khá thường xuyên trong cuộc sống cho nên đừng nên đặt những chuẩn quá chi tiết, bạn sẽ mệt mỏi khi đi tìm người đạt chuẩn. Ngay cả một số cá nhân có vẻ gần chuẩn nhưng quá trình áp chuẩn của bạn làm cho người khác cảm thấy bị thương tổn và chuyện không hài lòng từ hai phía sẽ hoàn toàn có thể xảy ra. Hiện tượng “dập khuôn” cũng không phải là điều nên thực hiện trong tình yêu vì người ấy sẽ không là một “viên bột” để bạn nắn. Đôi chúng ta tuy hai nhưng không thể là một khi xét trên phương diện tương tác cho nên hãy thực sự tỉnh táo xuất phát từ thực tế để yêu hoặc để thiết lập một mối quan hệ hay vì cứ “áp chuẩn”.
Thứ hai, không nên giới nghiêm tình yêu một cách “sát thủ”. Bạn sẽ nhận ra rằng ngay cả khi yêu nhau, mỗi người vẫn cần có những khoảng trời riêng chi chính mình. Ngay cả khi bạn có nhu cầu được người khác kiểm tra – giám sát, bạn cũng đừng nghĩ rằng sao người lại không giống tôi. Việc giới nghiêm trong tình yêu theo kiểu “cài đặt con chíp điện tử” hay bật rada để dò theo người ấy toàn phần 24/24h sẽ làm cho tình yêu rơi vào tình trạng “yếm khí” và chắc chắn tình yêu sẽ dễ chết non khi chưa vội lên men hay lên mầm… Không nên giới nghiêm tình yêu còn được nhìn nhận ở góc độ là đừng đặt ra những quy định quá nghiêm ngặt hay những nội quy “sắt” theo kiểu: anh phải, anh phải… vì sự mệt mỏi trong tình yêu sẽ xuất hiện khi bị “yêu tù” và chắc chắn chuyện thiếu oxy để thở sẽ là một hậu quả rất rõ ràng và cụ thể…
Thứ ba, không nên sử dụng tình phí hay nộp tình phí một cách vô tư hoặc đụng chạm sớm đến những chuyện liên quan đến tiền bạc. Một số cá nhân cho rằng khi yêu thì khoản tình phí sẽ là công cụ quan trọng để chinh phục người yêu. Điều này có thể không sai ở giai đoạn đầu nhưng rồi “khổ chủ” lại cảm thấy mệt mỏi về sau hoặc chính khổ chủ “làm hư” khách hàng của mình khi cứ liên tục chăm sóc để rồi liên tục phát triển. Lẽ đương nhiên, phía còn lại cũng đừng nên khai thác tình phí một cách vô tư vì làm như vậy chắc chắn “đối tác” sẽ cảm thấy mối quan hệ không công bằng. Hơn thế nữa, nếu cứ vô tư nhận tình phí nghĩa là tự mình đã “đặt khung” cho mình theo hướng người ta đã sở hữu… Mặt khác những đụng chạm hoặc những dính líu sớm về tiền bạc có thể làm cho những mâu thẫun xảy ra và tình yêu có thể bị màu sắc của kim tiền chi phối. Sự mất mát niềm tin, sự đổ vỡ nhưng suy nghĩ hay những cảm xúc tích cực sẽ làm quan hệ yêu đương dễ bị tan vỡ…
Thứ tư, đừng nên so sánh ngườii mình yêu với bất kỳ người nào khác và đặc biệt là người cũ… Đấy là một sai lầm có thể “chết người” và… chết cả tình. Dù chỉ là tình cờ chứ không hẳn thói quen nhưng một câu nói lộ vẻ so sánh sẽ là một nỗi đau giằng xé với người mình đang có mối quan hệ tình cảm. Nỗi đau ấy có thể âm thầm nhưng cũng có thể rất mạnh mẽ…. Không chỉ là những so sánh vô tình mà ngay cả những lúc giận hờn nhau, những lỗi lầm sẽ được đặt lên bàn cân trong chiếc cân cổ tương quan giữa người cũ và người mới sẽ làm cho chất axit đậm đặc ăn mòn quan hệ… Những nỗi buồn, những thất vọng, những chán chường sẽ đến một cách rất tự nhiên và chuyện rút lui để tránh thương tổn hơn nữa là điều như hệ quả tất yếu
Thứ năm, đừng nên quá diễn hoặc quá “giấu mình” khi yêu. Để tạo ra sự đồng cảm và thông hiểu, chắc chắn rằng việc bộc lộ chính mình là điều rất cần thiết. Điều giản đơn mỗi người có thể nhận thấy rằng, để người khác hiểu mình và hướng đến sự hòa hợp không thể không có chuyện bộc lộ từ từ và tuần tự quan điểm, lối sống của mình. Có thể có những điểm chưa thật tốt, có thể có những thói quen chưa hòa hợp… nhưng đó là những phần không thể không cho người ấy biết để cả hai cùng tìm đến một tiếng nói chung đích thực… Quá “diễn” trong tình yêu sẽ làm cho người khác luôn rơi vào trạng thái “bị tung hỏa mù”. Không biết bắt đầu từ đâu và cũng không biết nên làm gì… sẽ làm cho người khác cảm thấy không thể “gắn bản lề” vào điểm tựa và chắc chắn chuyện không thể tin được sẽ xảy ra.
Thứ sáu, không nên trở thành một gánh nặng cho người khác trong tình yêu. Sự hấp dẫn nhau luôn thôi thúc những người yêu nhau muốn quan tâm, giúp đỡ, chăm sóc nhau nhiều hơn, nhiều hơn nếu như không muốn nói hy sinh cho nhau. Tuy vậy, nếu lúc nào cũng phụ thuộc người yêu của mình từ chuyện đi đứng, nói năng, ứng xử cho đến học hành, tìm việc, giải quyết những mâu thuẫn – xung đột…. thì người ấy cảm thấy gáng nặng quằn vai quá… Thực tế cho thấy không thể chấp nhận khi người phụ nữ phải “gánh” người yêu mình dù trên phương diện tình thần và đàn ông cũng chẳng có quá nhiều người mong muốn mình sẽ “sở hữu” một “búp bê” biết yêu kiểu phụ thuộc… Hãy biết tự lập, tự chủ khi cần thiết, biết sẻ chia hợp lý, biết mong đợi sự giúp đỡ vừa sức… là một chất keo gắn kết giữa hai người
Thứ bảy, không nên “ngồi ì đồng ý” và cũng đừng nên “chặt chém” theo kiểu đối tác đang giao dịch. Điểm khá đặc biệt trong mối quan hệ yêu đương giữa hai người là có những điều người yêu sẽ rất khó chấp nhận nếu như giữa hai người luôn cải vã hay tranh luận… liên tục. Tuy nhiên, nếu “ù ù cạc cạc” thì chưa chắc là điểm nhấn có giá trị. Nguyên tắc “không” này sẽ làm cả hai người vừa là bạn, vừa là người yêu và thậm chí vừa là đối tác biết “nương nhau”. Từ những khác biệt rất đơn giản đến những khác biệt lớn hơn trong quan niệm, trong suy nghĩ đều có thể được dung hòa nếu cả hai biết lắng nghe nhau. Nhất thiết cần nhường bước khi cần thiết nhưng cũng nên mạnh dạn tranh luận một cách nghiêm túc khi cảm thấy cần tranh luận… là những gì mỗi người cần chú ý khi yêu. Cần tránh hiện tượng “:chặt chém” quá đáng hay “phan ngang bửa củi” hoặc cứ im lặng và gật đầu vì tình yêu sẽ “chết chán”… một cách nhẹ nhàng và êm ái.
Thứ tám, không nên dùng phép thử một cách vô tội vạ trong tình yêu. Việc thẩm định xem người ấy có yêu mình hay không là một nhu cầu rất đặc biệt mang màu sắc rất chủ quan và giàu tính ích kỷ khi yêu. Tuy nhiên, phương thức thực hiện phép thử phải rất “văn hóa” và phải an tòan. Dùng bạn mình để thử tình yêu anh ấy thì quả thật là có thể “giao trứng cho ác”, dùng lời chia tay để thử, biết đâu người ấy sẽ hành động nông nổi, dùng chính mình khi giả vờ thiết lập quan hệ ngoài luồng để thử anh ấy thì người ấy có thể “đau như ruột cắt” và mọi thứ sẽ bị “bung xung”…
Thứ chín, đừng nên thiếu tự chủ khi ứng xử trong tình yêu. Việc cùng với người ấy sống trong mối quan hệ yêu đương cần nhất là phải luôn tự chủ. Tự chủ trong hành vi vẫn chưa đủ nhưng quan trọng hơn là tự chủ trong ứng xử. Khi anh ấy có những sự thân thiện quá mức hoặc có ý đồ “giết người cướp thân” thì sự tự chủ của chính mình sẽ làm cho anh ấy biết điểm dừng và giá trị của mình được nâng cao nhiều hơn. Khi tự chủ đúng lúc và đúng mực, tình yêu sẽ vẫn rất lãng mạn, rất thực tế nhưng sẽ có đích đến một cách rất rõ ràng….
Chín nguyên tắc này không hẳn là bí quyết ứng xử trong tình yêu nhưng chính nó có thể làm cho những bạn trẻ khi yêu sẽ tỉnh táo, thông minh và không làm thương tổn tình yêu của mình hay làm tổn thương chính mình. Không hẳn là “thanh công cụ” để tìm ra lối đi khi yêu nhưng những điều không nên này sẽ là những ghi nhớ cần thiết có thể hiểu theo nghĩa điều “cấm kỵ”… Giảm tải được những sai lầm, giảm tải được những thương tổn và phòng tránh những hậu quả nghiêm trọng trong tình yêu nếu tuân thủ nguyên tắc “không” này thì tại sao không bạn nhỉ?
PGS. TS Huỳnh Văn Sơn
