Trong khoảng thời gian gần đây, bạn trẻ bắt đầu có những cái nhìn thoáng hơn về vấn đề tình dục. Điều này không phải là một vấn đề mới mẻ khi những nghiên cứu về giới trẻ đã lên tiếng dự báo cách đây khá lâu. Từ những năm 2000, những kiến nghị sát sườn cho việc giáo dục giới tính, giáo dục sức khỏe sinh sản đã bùng nổ nhưng chiến lược dài hơi thì chưa có hoặc có chưa đủ mạnh. Đi tìm nguyên nhân của vấn đề quả thật không phải dễ. Điều quan trọng không phải là trách giới trẻ mà vấn đề là định hướng cho thích hợp hơn và hiệu quả hơn mới là nhu cầu cấp bách.
Có nhiều nguyên nhân được giải mã khi nhìn nhận về xu hướng tình dục của bạn trẻ hiện nay. Một trong những nguyên nhân quan trọng mà nhiều người đề cập đó là lối sống phương Tây du nhập. Thế nhưng đừng đỗ lỗi quá mức cho văn hóa phương Tây du nhập mà ngay trong lòng của văn hóa đã có sự vận động và biến đổi không ngừng. Nếu chịu khó tham khảo những tài liệu hoặc những con số thống kê ở một số nước được cho rằng rất hiện đại trong quan niệm về tình dục cũng sẽ nhận ra không ít bạn trẻ vẫn còn quan niệm giữ mãi sự hấp dẫn của mình đến lúc kết hôn. Tỉ lệ này không phải quá ít hơn 30% thậm chí là 50% (ở Hà Lan, Đan Mạch…). Con số không nói lên tất cả vì những khái niệm tình dục an toàn, tình dục văn hóa và tình dục có trách nhiệm trở thành những bài học rất sớm dành cho đầu tuổi vị thành niên. Vấn đề không phải là chữ trinh hay trinh tiết mà vấn đề là đích đến của quan hệ yêu đương cũng như sự an toàn về mặt sức khỏe sinh sản. Vấn đề không hẳn là có quan hệ tình dục hay không mà là quan hệ tình dục để làm gì, liệu có đúng thời điểm, có thực sự cần thiết…
Hẳn không phải quá đáng khi kết luận rằng không ít bạn trẻ đã vội vàng quá mức khi chưa đủ sức để chịu đựng những cú sốc hay những cuộc trượt ngã không đoạn kết, chưa đặt mình vào mối quan hệ “thời – cuộc”, chưa đủ kỹ năng đảm bảo sự an toàn của chính mình về mặt sinh lý – tâm lý trong cuộc “đến”!!! Giá trị nhân văn ở đâu cũng thế. Ở phương Tây và phương Đông hay bất kỳ quốc gia nào trên thế giới cũng đều chú trọng đến nhân phẩm, đến những giá trị làm người… Vấn đề khác nhau ở đây là việc quan hệ tình dục trước kết hôn ở phương Tây không được hiểu là vi phạm chuẩn mực đạo đức thì ở phương Đông và Việt Nam chúng ta thì lại khác. Hơn thế nữa, nếu đặt vào thực tế cuộc sống thì phải chăng việc quan hệ tình dục trước hôn nhân hoàn toàn không có những hệ lụy? Về cơ bản, giá trị làm người luôn là những giá trị rất quan trọng: lòng tự trọng, trách nhiệm, có lương tâm, ứng xử có lý có tình … là những chuẩn mực của con người.
Không ai kết luận rằng quan hệ tình dục trước hôn nhân là vô đạo đức nhưng nếu quan hệ tình dục khi chưa sẵn sàng hoặc quan hệ tình dục để khẳng định mình, để chứng minh đẳng cấp hay khi đối tượng chưa có sự đồng thuận hoặc chưa nghĩ suy kỹ lưỡng và sâu sắc thì quả thật có phần đáng trách. Tình dục đồng thuận và tình dục có trách nhiệm sẽ đòi hỏi cả hai chủ thể phải nghiêm túc suy nghĩ và nó trở thành nhu cầu không thể thiếu trong tình yêu chứ không phải chỉ là nhu cầu bản năng. Cũng chính vì vậy tình dục không chỉ là nhu cầu sinh lý hay nhu cầu thể xác mà trở thành nhu cầu có văn hóa là vậy!
Có cực đoan hay không khi nhận thấy không thể cấm được thì tại sao lại không hướng cho đúng đường. Nếu chuyện tình dục không phải vấn đề cấm kỵ và càng không phải vấn đề tế nhị (mà tại sao phải dùng từ tế nhị khi đó là chuyện rất bình thường của con người?) Ở một số quốc gia, kỹ năng nói lời từ chối, kỹ năng thương thuyết trong tình yêu với những đòi hỏi của người yêu, kỹ năng bảo vệ sự an toàn trong quan hệ, kỹ năng thuyết phục “bạn tình” bảo vệ sự an toàn tình dục luôn là những điều rất đỗi bình thường luôn được hướng dẫn. Thiết nghĩ điều này cần hơn là việc dạy bạn trẻ không được làm, đó là chuyện vô luân, chuyện hạ thấp nhân phẩm… Sẽ như thế nào nếu như mọi vấn đề đều được nhìn dưới góc nhìn khoa học. Khoa học sẽ dễ dàng được thử nghiệm nhưng sự thử nghiệm ấy chỉ dễ xảy ra khi chân lý chưa sáng tỏ. Nếu chuyện giáo dục tình yêu – tình dục trở thành điểm đến có sự an toàn thì không có cớ gì để sự tò mò trở thành căn bệnh đẩy bạn trẻ vào ngõ “đam mê”.
Hy vọng rằng mỗi bạn trẻ sự tự quyết định hướng đi của chính mình trong cuộc sống. Đồng thuận quan hệ tình dục có thể không mất tất cả nhưng nếu không đủ tỉnh táo để xử lý vấn đề theo kiểu thông minh, chắc chắn những thứ quan trọng hơn nữa trong tình yêu, trong nhân cách của chính mình sẽ bị mất đi. Phẩm giá, niềm tin, lòng tự trọng cũng như hình ảnh của bản thân mình… Không ai không thông cảm với những đòi hỏi rất chính đáng của con người nhưng đòi hỏi ấy phải được suy xét dựa trên những cân nhắc kỹ lưỡng của bản thân. Không có nghĩa một lần là liên tục dấn thân, không có nghĩa thoải mái và vô tư trong việc ứng xử trước đòi hỏi của người yêu để những nguy cơ sẽ rình rập gia tăng theo cấp số nhân. Cách chia sẻ công tâm nhất dành cho các bạn trẻ là hãy thực sự tỉnh táo, suy nghĩ cặn kẽ và có quyết định sáng suốt trong tình yêu lứa đôi. Nếu cho rằng sự gìn giữ là một thủ thuật để tình yêu thêm nồng, thêm đượm – có lẽ nhiều bạn trẻ sẽ ủng hộ. Nếu cho rằng thiết lập quan hệ yêu đương phải dựa trên sự hấp dẫn lâu bền mới là thượng sách chắc hẳn nhiều bạn trẻ sẽ ngẫm nghĩ để lựa chọn mà thôi!!!
Hành trình ngược
Đồng ý một cách tương đối về việc hướng dẫn đúng đắn những hành vi tình dục an toàn nhưng cũng không nên “đẩy” vấn để đi xa quá trong góc nhìn “đơn pha”. Trong sự tương tác về văn hóa và trong những bước dài của cuộc hành trình văn hóa, không ít quốc gia phương Tây đền hướng về văn hóa phương Đông. Nhiều cứ liệu đã chứng mình văn hóa phương Đông có những sức hút lạ kỳ cũng như những điều bí ẩn nếu như không muốn nói đây đã từng là chiếc nôi văn hóa nhân loại. Bảo vệ bản thân mình và bản thân người mình yêu nếu được xem là nét văn hóa trong tình yêu thì tại sao lại không tôn vinh? Nếu đây là một nét văn hóa trong quan hệ yêu đương, trong tình cảm lứa đôi thì nhất thiết nó phải được trân trọng. Sẽ thật khiên cưỡng và bất hợp lý nếu như những giá trị văn hóa của chính mình đang được người khác – một văn hóa khác tôn vinh mà chính mình lại hững hờ? Liệu đó có phải là sự thẩm thấu chưa công tâm, chưa được cân nhắc một cách nghiêm túc?
Ảnh: TL
Trong những cuộc họp và trao đổi với nhiều chuyên gia tình dục học hoặc chuyên gia giáo dục sức khỏe sinh sản – sức khỏe tình dục, không ít những lời khen ngợi dành cho những phẩm chất rất đáng quý của người Việt như sự thủy chung, sự tinh tế, phẩm hạnh, đoan chính… Đương nhiên, ở một góc nhìn khác, có thể chính những yếu tố này làm cho sự bất bình đẳng giới xảy ra. Thế nhưng đừng nghĩ rằng sự bình đẳng giới có nghĩa là mọi thứ cào bằng. Không ít người,vận dụng chưa “sắc” luận điểm này nên phần nào sự chủ động quá mức của phụ nữ về quan niệm và cả thái độ cũng như động thái hành vi là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Đừng nghĩ rằng văn hóa rạch ròi đến mức khô cứng nhưng phải hiểu rằng văn hóa vẫn có một biến giới nhất định. Thấm sâu trong mình một văn hóa dân tộc, mỗi một cá nhân sẽ hiểu mình nên lựa chọn sự ứng xử như thế nào. Những phản ánh gần đây về một bộ phận giới trẻ trong nước hay một số những người trẻ du học trở về có sự thông thoáng trong lối nghĩ – cách làm phải chăng đủ để khái quát? Ngay cả những chuyên gia của Đan Mạch, Xinhgapo, Hà lan, Bỉ … mà chúng tôi từng tiếp xúc cũng chia sẻ một cách rất thật tâm rằng đừng nên quy gán việc quan hệ tình dục là phi đạo đức hay vô chuẩn mực. Thế nhưng cũng chính những chuyên gia này cũng khẳng định rằng hãy cố gắng giữ lấy “bản lề văn hóa bằng cách dung hòa những giá trị truyền thống trong một cái nhìn mới về sức khỏe, về sự cân bằng giới. Không thể không trách một số bạn nam cũng như không ít bạn nữ đã có sự “chênh vênh” nhất định trong suy nghĩ trước mắt và lâu dài trong việc “cho – không cho”. Sẽ thật bất công khi nhận thấy bạn nam khi yêu cứ đòi hỏi được “cho” nhưng cũng chính một số bạn nam ấy đòi hỏi sự hoàn hảo của người mình sẽ lấy! Sự bất công này ngay cả những chuyên gia về tình dục nước ngoài cũng khẳng định còn lâu mới thay đổi được hoàn toàn. Xin được công bố lại số liệu trong cuộc khảo sát trên 300 khách thể nam tại nhà văn hóa điện ảnh TP HCM (đầu năm 2007) trong buổi học về tình yêu có đến 70% không chấp nhận hoặc khó thoải mái chấp nhận người vợ mình không còn trong trắng hoàn toàn so với tỉ lệ chỉ vỏn vẹn gần 30% chấp nhận thoải mái? Quá trình chuyển di của những chuẩn mực trong bình đẳng giới mà chính những chuyên gia về tình dục – về giới cũng thừa nhận rằng phải công tâm và nhìn nhận vừa sức vì nếu không sự đấu tranh một hướng thiếu lộ trình đa chiều sẽ thực sự đẩy vấn đề tuộc dốc không phanh.
Hành trình về văn hóa phương Đông đã gợi lên một ký ức rất đẹp về những yếu tố rất quan trọng trong tình yêu. Nếu cho rằng sự gìn giữ là một thủ thuật để tình yêu thêm nồng, thêm được – có lẽ nhiều bạn trẻ sẽ ủng hộ. Nếu cho rằng thiết lập quan hệ yêu đượng phải dựa trên sự hấp dẫn lâu nền mới là thượng sách chắc hẳn nhiều bạn trẻ sẽ ngẫm nghĩ để quyết định. Không thể cấm, không thể cực đoan tránh né nhưng tất cả đều pahỉ được “bày ra” trên một quan điểm chọn lọc. Thiết nghĩ hướng đi và cách làm thực sự có giá trị của nó. Nếu như đừng vội vàng quy mọi thứ về giá trị của đạo đức, nếu như đừng cho rằng mọi thứ đều thuộc về nhân phẩm thì sự tiếp nhận sẽ mang tính chọn lọc và tỉnh táo hơn bao giờ hết…
Vấn đề căn cơ là phải đồng ý nhận ra sự thay đổi của thời cuộc. Sự thay đổi này là sự thay đổi ngay trong lòng của những giá trị, những “màu sắc” văn hóa bên cạnh sự tương tác văn hóa đa chiều. Thực sự cuộc sống đòi hỏi mỗi giới, mỗi lớp, mỗi cá nhân phải nghiêng người để nhìn nhận, quan sát và suy gẫm để rồi đón nhận moị thứ trong sự tỉnh táo. Không thể phê phán sạch trơn nhưng rõ ràng nhất thiết cần có sự định hướng. Việc lựa chọn hành vi do chính mỗi con người quyết định nhưng việc quan trọng nhất mà mỗi con người chắc chắn nhận ra rằng sự an toàn cho sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần là điều nên làm trước nhất. Hơn thế nữa, đó chính là đích đến của tình yêu cũng như sự an toàn của mối quan hệ. Trên hết vẫn là hình ảnh của chính mình trong mắt của người yêu và trong sự thành công đúng nghĩa của cuộc sống. Bên cạnh đó, còn là giá trị làm người trong những lối sống nhân văn.
Xin được khẳng định rằng nhất thiết vẫn phải chú ý đến những giá trị nhân bản của con người như sự tự trọng, tinh thần trách nhiệm, lương tâm, biết ơn… Bên cạnh đó, việc bảo vệ hình ảnh của chính mình trong tình yêu, trong sự kỳ vọng của người thân và đặc biệt là trong sự tương tác xã hội. Thế nhưng, điều cần làm không phải hoàn toàn kiên quyết nói không với tình dục mà vấn đề phải được nhìn nhận mang hơi thở thời sự nhưng nhất thiết phải dựa trên sự an toàn. An toàn cho chính mình về sức khỏe sinh sản, về mối quan hệ và về cả tương lai của một gia đình, của hạnh phúc lứa đôi.
HVS
