Nhiều bạn trẻ tìm mọi cách để khẳng định mình
Trở thành người thành đạt là nhu cầu và khát vọng của không ít bạn trẻ. Mong ước trở thành người nổi tiếng trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, khát vọng trở thành một người làm kinh doanh có chiến lược… thôi thúc không ít bạn trẻ dùng đủ mọi cách để khẳng định chính mình. Dù không ít bạn trẻ cũng đã có những thành công nhất định trong cuộc sống nhưng cũng không thể không đề cập đến những chuyện phải dở khóc dở cười… Đó là những trường hợp mà các bạn trẻ không tự ý thức về mình hay tự lượng sức mình do có cái tôi “quá khổ…”
Minh Thượng là sinh viên năm nhất của một trường Đại học. Buồn bã vì cha mẹ không hiểu và “chăm sóc” mình như mong đợi nên chàng quyết tâm làm một cuộc chinh phục. Vốn đoạt giải trong một cuộc thi thanh lịch nên anh “lọt” vào tầm ngắm của một vị đạo diễn. Thế là vai đến, người đi. Không chỉ là thế, anh còn quyết định cầm luôn cả chiếc lap top và xe máy của mình để hùn vốn mở một tiệm điện thọai di động. Phải thức dậy từ sáng sớm, phải vật lộn với không khí phim trường rồi liên tục trở lại trường học để điểm danh… Những áp lực chưa dừng ở đó khi anh phải trực chiến suốt cả buổi tối tại tiệm điện thoại của mình để sửa chữa và kiểm tra tài chính… Tuần một, tuần hai đã thấm mệt, tuần ba, tuần bốn thì đẫm mồ hôi trộm và tuần năm thì anh phải chuyển hộ khẩu của mình tạm trú vào bệnh viện… Nằm ở bệnh viện mà cứ mê sảng gọi tên nhân vật của mình đang thủ diễn, thỉnh thoảng vẫn cứ sờ soạng một cách vô thức như tưởng chừng đang phải sửa điện thoại gấp cho khách hàng khó tính … Sự căng thẳng xem chừng chưa dừng lại…
Không chỉ là một trường hợp duy nhất mà nhiều bạn trẻ ngày nay cũng lao vào cuộc sống làm “chủ” quá sớm và quá tải khi không tự đánh giá về mình một cách thích hợp. Để làm những việc hiệu quả khi đa mang thì mỗi cá nhân phải thực sự có những khả năng như sắp xếp công việc, quản lý thời gian, làm việc khoa học, vượt qua những áp lực… Những điều này phụ thuộc đầu tiên vào tiềm lực, kế đến là khả năng thích ứng và sau nữa là những kỹ năng đã được rèn luyện hay được xác lập… Những đòi hỏi này không thể giản đơn có được mà mỗi cá nhân phải tập luyện và trải nghiệm một cách nghiêm túc và đúng nghĩa. Khi có cái tôi quá khổ, một số thường nghĩ rằng mình làm được tất cả. Không những thế, cái tôi “quẫy đạp” sẽ thôi thúc các bạn đánh giá về mình một cách quá sức nếu như không muốn nói rằng huyễn hoặc về mình. Nào là ôm việc, nào là chủ quan… Đó là chưa kể đến việc dồn ép chính mình với những áp lực quá tải, đặt cho mình những nhiệm vụ quá tầm với dẫn đến chuyện bị suy sụp tinh thần và tổn hại về thể chất…
Để “quản lý” cái tôi của mình hay không làm cho cái tôi của mình “phồng” lên một cách quá khổ, mỗi bạn trẻ nên có những kỹ năng sống cần thiết. Kỹ năng ấy chính là tự nhận thức và tự đánh giá bản thân. Kiểm soát cái tôi của mình ở các bạn trẻ là điều không dễ dàng khi mà nhu câu tự khẳng định và tự thể hiện quá lớn. Tuy vậy, vẫn có thể thực hiện được nếu như mỗi bạn trẻ cần cân nhắc và nghiêm túc thực hiện những yêu cầu biết tôi là ai trong cuộc sống:
+ Phải nhận diện được cái tôi của mình
+ Biết đặt cái tôi của mình một cách đồng bộ với người xung quanh để so sánh và đánh giá
+ Biết quan sát và lắng nghe chính mình cũng như năng lực đích thực
+ Biết chú ý đúng nghĩa đến thời cơ, sức lực và cả những yếu tố thuộc về phẩm chất của chính mình
+ Biết kềm chính cái tôi của mình bằng cách tự phản biện, tự vấn
+ Biết “bung” cái tôi mình trong một giới hạn an toàn…
Đặc biệt, không nên nhìn về cái tôi của mình trong cái nhìn chủ quan mà cần thiết lắng nghe sự đánh giá của người khác về mình và so sánh với sự tự đánh giá của mình nhằm tìm đến những điểm chung và điểm tương hợp. Những hành trang này là yếu tố cực kỳ quan trọng để mỗi bạn trẻ sẽ điều chỉnh cái tôi của mình hợp lý và khoa học hướng đến sự thành công trong việc đặt ra mục tiêu làm việc hay chinh phục cuộc đời.
Những thành công của một số bạn trẻ 9X thời nay không hẳn là xa lạ. Việc mở những shop hoa đem lại lợi nhuận rủng rỉnh hay việc thiết kế thời trang độc quyền cho một thương hiệu và thậm chí là sáng tạo ra những đồ dùng hand made để kinh doanh chuyên biệt là những tín hiệu thành công rất đáng nể. Tuy vậy, điều đó không có nghĩa là mọi sự đều dễ dàng thành công nếu không biết tự đánh giá về mình. Mặt khác, tỉ lệ ấy cũng không phải là không giới hạn cho nên mỗi bạn trẻ cần điều chỉnh cái tôi của mình trong cuộc sống để thích ứng. Đừng để cái tôi quá khổ làm mình thốt lên câu: khổ quá…
PGS.TS. Huỳnh Văn Sơn